Yazar: Emre Seymenler - Tarih: 20 Mayıs 2024 20:03 - Kategori: Genel

---

Havaalanlarında uçakların bir yerden bir yere götürülmeleri sırasında bazı araç ve ekipmanlar kullanılır. Nasıl bir şey olduklarını bilsekte tam olarak adlarını bilmediğimiz bu araçları bu yazımızda ele alacağız. Hızlıca konuya girişimizi yapalım...

Towbar Nedir?

Herhangi bir uçağın temel zayıflığı, sınırlı bağımsız yer manevra kabiliyetidir. Bu nedenle uçakların bakım amacıyla yer değiştirmesi, arıza nedeniyle yer değiştirmesi veya pistten uçuş hattında belirlenen noktaya taşınması gerektiğinde, çekme ve geri itme işlemlerini gerçekleştirmek için uçak çekme çubukları İngilizce adıyla Towbar ve römorkörler (Tow-Car - Uçak İtme Çekme Aracı) kullanılır.

Uçak çekme çubuğu (Towbar), römorkör operatörünün yerde duran bir uçağı belirlenen herhangi bir konuma bağımsız olarak manevra yapmasına olanak tanıyan değerli bir havacılık ekipman parçasıdır. Ancak, çekme çubuğunun nasıl kullanılacağına dair tam bir anlayış olmadan, uçakları çekmek hızla tehlikeli bir operasyona dönüşebilir.

Her çekme veya geri itmeden önce uygun güvenlik prosedürleri uygulanmalı ve düzenli olarak kullanılmalıdır. Uçak çekmede uçak çekme çubuklarının kullanımına ilişkin doğru yönergeleri uygulayarak olası yaralanmaları, kazaları ve ölümleri önlenebilmektedir.

Bu makalede, yer ekibinizin uçak çekme işlemlerini güvenli ve etkili bir şekilde gerçekleştirebilmesi için uçak çekme çubuğunun kullanımına ilişkin uygun prosedürlerden bahsedeceğiz. Ancak şunu unutmayın ki burada yazanlar tam kapsamlı değildir.

Çalıştırma talimatlarının tamamı için her zaman çalıştırma ve servis kılavuzunuza başvurmalısınız.

UYGUN TOWBAR VE KAFASINI KULLANIN

Bir uçak römorkörünün her kullanımından önce, yer operatörlerinin öncelikle taşınan belirli uçak için doğru uçak çekme çubuğunu ve çekme çubuğu başlığını kullandıklarını doğrulamaları önemlidir. Uçak çekme çubukları ve çekme başlıkları, itme veya çekme operasyonlarından kaynaklanan ağırlığı ve gerilimi karşılayabilmelerini veya aşabilmelerini sağlamak için uçağa özeldir. Uçak çekerken yanlış ekipmanın kullanılması uçaklara zarar verebilir veya operatörleri yaralayabilir.

Operatörler ayrıca tüm bağlantıları ve hareketli parçaları aşınma ve yıpranma belirtileri açısından kontrol etmelidir. Ayrıca, uçak çekme çubuğunun gövdesinde veya borusunda çatlak ve düzlük olup olmadığının kontrol edilmesi de önemlidir. Ekipmanı her kullanımdan önce iyice incelemek için zaman ayırmak, ileride sorun yaratabilecek pahalı onarımlardan tasarruf etmenizi sağlayabilir. Bir çatlak tespit edilirse değerlendirme için Yetkili Servis Merkezi ile iletişime geçilmelidir. Uçağın çekme çubuğu uçtan uca eğilmiş gibi görünüyorsa derhal hizmet dışı bırakılmalıdır.

KALDIRMA MEKANİZMASINI İNCELEYİN

Geniş gövdeli towbarların çoğu tipik olarak oldukça ağırdır, bu nedenle çekme çubuğu bağlantıları sırasında burun dişlisini karşılamak üzere kafayı kaldırmak için bir kaldırma mekanizması kullanılır. Bu mekanizma aynı zamanda uçağa bağlandıktan sonra çekme çubuğu tekerleklerini yerden kaldırmak için de kullanılır. Sıvının uygun seviyede olduğundan ve herhangi bir sızıntı olmadığından emin olmak için manuel pompayı kontrol edin. Operatörler ayrıca kaldırma silindirini sızıntı, çatlak ve dış manşonun bozulması açısından da incelemelidir. Herhangi bir sorun varsa, kaldırma mekanizması kullanımdan önce onarılmalı veya değiştirilmelidir.

TEKERLEKLERİ VE TAŞIYICIYI İNCELEYİN

Her kullanımdan önce operatörler, uçak çekme prosedürleri sırasında kopmadıklarından emin olmak için uçak çekme çubuğu tekerleklerini incelemelidir. Donanımı sıkılık açısından ve tekerleklerin kendisini, pabuç deliklerinin içinde ve çevresinde düzgünlük, çentikler ve çatlaklar açısından inceleyin. Dönen şaryoyu ve aks milini çatlak, düzlük ve sıkılık açısından incelemek de önemlidir. Gevşek bijon somunları bulunursa, bunlar bir tork anahtarıyla tekrar sıkılabilir. Tekerleklerde veya taşıyıcıda gözle görülür başka herhangi bir hasar varsa, uçağın çekme çubuğu kullanımdan önce onarılmalı veya değiştirilmelidir. Operatörler, tekerlek göbeklerinin ne zaman sökülüp temizlenmesi gerektiği, yatakların incelenip gresle yeniden paketlenmesi ve tekerlek contalarının değiştirilmesi gerektiği gibi diğer tüm genel bakım yönergeleri için kullanıcı kılavuzunu kontrol edebilir.

DOĞRU TİP BAĞLAYICININ KULLANIMDA OLDUĞUNU DOĞRULAYIN

Bir uçak çekme çubuğu bağlantısı her zaman amaçlanan amacına ve parametrelerine uygun olmalıdır. Aşağıdaki tipteki bağlantı elemanlarıyla uçak çekilirken çekme çubuğu veya uçakta hasar meydana gelebilir: kaldırma başlığı, döner kanca, dikey yan anahtar mandalı ve standart görev mandalı. Yanlış veya hasarlı kuplörlerin kullanılması, küçük rahatsızlıklardan ciddi mali kayıplara veya operatörün yaralanmasına kadar değişen sorunlara neden olabilir. Bu yanlış bağlantı elemanlarının delikli cıvatada takılmaya ve arızaya neden olduğu bilinmektedir.

EMNİYET PİMLERİNİ KONTROL EDİN

Kesme pimleri, uçak çekilirken yükün büyük kısmını taşır. Bu pimler, uçağa gelebilecek hasar potansiyelini azaltmak için belirli bir PSI sınırına ulaştıklarında kırılacak şekilde özel olarak tasarlanmıştır. Kesme pimleri en yaygın olarak uçağın çekme çubuğu kafasında bulunur ancak bazen çekme çubuğu şok tertibatında da bulunabilir. Kullanmadan önce emniyet pimlerini çıkarın ve düzgünlük, çatlak ve girinti olup olmadığını kontrol edin. Bir pin herhangi bir şekilde şüpheli görünüyorsa mutlaka değiştirilmelidir. Daha sonra emniyet pimi burçlarını inceleyin. Burçlar yontulmuş veya çatlamışsa, operatörlerin bunları değiştirmesi gerekir. Yalnızca üreticinin onayladığı emniyet pimleri ve burçlar kullanılmalıdır. Ayrıca, uçak çekme prosedürleri sırasında operasyonel verimliliği artırmak amacıyla hızlı değiştirme için yedek kesme pimlerinin hazır bulundurulması tavsiye edilir.

UYGUN HALKALI CIVATAYI VE BAĞLANTI PİMLERİNİ KULLANIN

Uçağı itmeden veya çekmeden önce uygun delikli cıvata ve bağlantı pimi boyutunun kullanıldığından emin olun. Doğru boyutta bir delikli cıvata yalnızca bağlantı pimi ile temas etmelidir. Operatörler, delikli cıvatanın dış çapı ile kuplör ön plakası arasındaki boşluğu görebileceklerdir. Durum böyle değilse lütfen Tronair ile iletişime geçin.

TOWBAR BAĞLANTISINI KONTROL EDİN

Olası herhangi bir hasarı önlemek için, uçak çekme çubukları her zaman önce uçağa bağlanmalıdır. Operatör, uçak tarafındaki çekme çubuğu bağlantısının güvenli olduğunu başarıyla doğruladıktan sonra diğer ucu römorköre bağlayabilir. Çekme çubuğu bağlantıları her iki tarafta da emniyete alındıktan sonra, çekme çubuğunun mümkün olduğunca yatay olduğundan emin olun. Römorkör ile çekme çubuğu arasındaki açı yaklaşık 90 derece olmalıdır. Uçak çekme işlemleri sırasında aşırı çekme çubuğu açısı nedeniyle çekme çubuğu veya uçakta hasar meydana gelebilir. Gerekirse operatörler, uçağın çekilmesi ve geri itilmesi sırasında çekme çubuğunun mümkün olduğu kadar düz olmasını sağlamak için iğneli kancalar kullanabilir. Bu kancalar, çekme sırasında çekme çubuğu tekerleklerinin yerle temasının önlenmesine yardımcı olur. Yer ile uçağın çekme çubuğu arasındaki maksimum açı yalnızca beş derece olmalıdır. Uçağın, çekme çubuğu çakıyla römorköre doğru itilmesi nedeniyle çekme çubuğuna zarar gelebileceğini unutmayın.

DOĞRU ÇEKME AÇISINI KORUYUN

Çekme çubuğu olan bir uçağı taşırken çekme açısının 45 dereceyi geçmemesi önerilir. Çekme çubuğu veya uçağın hasar görmesi, römorkör ile çekme çubuğu arasında çok keskin bir açı korunurken uçağın çekilmesi veya itilmesinden kaynaklanabilir. Dönüş yaparken operatörler her zaman geniş bir tarama yarıçapı kullanmalıdır. Her çekme çubuğunun, çekme çubuğunun kullanımı ve bakımına yönelik uygun prosedürler ve bakım için kendi kullanım kılavuzu ve kılavuzu bulunduğunu anlayın. Operatörler, tüm uçak çekme prosedürleri sırasında bu talimatlara dikkatle uymalıdır. 

Uçak Çekme Towbarları Üreten Firmalar ve Ülkeler

Dünya genelinde uçak çekme towbarları üreten birçok firma ve bu firmaların bulunduğu ülkeler bulunmaktadır. İşte bu alanda tanınmış bazı firmalar ve bulundukları ülkeler:

• Tronair - Amerika Birleşik Devletleri: Tronair, geniş bir ürün yelpazesi sunan ve havacılık yer ekipmanları alanında lider firmalardan biridir.
• Aero Specialties - Amerika Birleşik Devletleri: Aero Specialties, çeşitli uçak çekme towbarları ve yer ekipmanları üreten bir diğer önemli Amerikan firmasıdır.
• TLD Group - Fransa: TLD Group, dünyanın dört bir yanına yer ekipmanları sağlayan ve çeşitli çekme towbarları üreten Fransız merkezli bir firmadır.
• LEKTRO - Amerika Birleşik Devletleri: LEKTRO, elektrikli uçak çekme araçları ve towbarları ile tanınan bir firmadır.
• Schopf Maschinenbau GmbH - Almanya Schopf, geniş bir ürün yelpazesine sahip olup, özellikle ağır uçaklar için çekme towbarları ve traktörleri üretir.
• JBT AeroTech - Amerika Birleşik Devletleri: JBT AeroTech, havacılık ve yer ekipmanları alanında geniş bir ürün gamına sahip olan bir diğer Amerikan firmasındır.
• Darmec Technologies - İspanya Darmec, çeşitli türlerde uçak çekme towbarları ve yer ekipmanları üreten İspanyol bir firmadır.
• Emsa Aero Mühendislik Havacılık - Türkiye: Farklı hava araçlarını çekmek için farklı başlıklar kullanılabilir; SF 1,2 ile maksimum 127 kN eksenel kuvvete dayanacak şekilde tasarlanmış teleskopik towbarlar üretmektedir.